歌詞対訳

"VESPRO DELLA BEATA VERGINE"

CLAUDIO MONTEVERDI (1567-1643)

クラウディオ・モンテヴェルディ 「聖母マリアの夕べの祈り」

[2/17/1996 京都C.モンテヴェルディ合唱団]

   I. TOCCATA                                 トッカータ

Deus in adiutorium meum intende             神よ  私を助けて下さい。
Domine ad Adiuvandum me festina.            主よ  速やかに  私を助けに来て下さい。
                 (Ps.69.1[70.2])                              (詩編 69.1 [70.2])
Gloria Patri, et Filio, et spiritui Sancto: 願わくば父と子と聖霊とに栄光あれ
Sicut erat in principio, et nunc, et semper,初めにありしごとく  今も  いつも
Et in saecula saeculorum.                   代々に至るまで。
Amen. Alleluia.                             アーメン。アレルヤ。
  II. PSALMS 109(110)                          詩編109(110)
                                                      [イスラエルの王に向けられた詩]
Dixit Dominus Domino meo:                    神が私の主に言われる
Sede a dextris meis                         「私の右に座れ、
Donec ponam inimicos tuos                     私はあなたの敵を
Scabellum pedum tuorum.                       あなたの足台にしよう」

Virgam virtutis tuae                        神はあなたの力の杖を
Emitet Dominus ex Sion,                     シオンからつかわされた。
Dominare in medio inimicorum tuorum.        治めてください、諸々の敵の中にあっても。
Tecum principium in die virtutis tuae,      あなたは王となった、力強き日に、
in splendoribus sanctorum:                  聖なる輝きのうちに。
Ex utero ante luciferum genui te            暁の明星に先立って私はあなたを生んだ。

Iuravit Dominus et non paenitebit eum:      神は誓われた、そしてくやまれたことはない。
Tu es sacerdos in aeternum                  「あなたは永遠の祭司、
Secumdum ordinem Melchisedech.                メルキセデクの位にしたがって。」
Dominus a dextris tuis,                      主はあなたの右に立ち、
Confregit in die irae suae reges.            怒りの日に諸王を打ち砕かれる。
Iudicabit in nationibus, implebit ruinas,    主は諸国を裁き、屍をもって覆われる。
Conquasabit capita in terra multorum.        広大な地の頭となる者を撃たれる。
De torrente in via bibet,                    彼は道ばたの渓流から水を飲み、
Propterea exaltabit caput.                   それによって頭を高く上げる。

Gloria Patri, et Filio, et spiritui Sancto:  願わくば父と子と聖霊とに栄光あれ
Sicut erat in principio, et nunc, et semper, 初めにありしごとく  今も  いつも
Et in saecula saeculorum. Amen.              代々に至るまで。アーメン。
 III. CONCERTO                                 コンチェルト

Nigra sum, sed formosa,                      エルサレムの娘たちよ、
Filie Jerusalem.                             私は(日焼けして)黒いけれど、愛らしい。
Ideo dilexit me rex                          それゆえに王は
Et introduxit me in cubiculum suum           私を部屋に伴って
Et dixit mihi:                               私に言われた。

Surge, amica mea, et veni                   「さあ立って出ておいで恋人よ、美しい人よ、
Iam hiem transit,                             ごらん、冬は過ぎ
Inber abiit et recessit,                      雨の季節は終わった
Flores apparuerunt in terra nostra.           花は地に咲き現れ、
Tempus putationis advenit.                    刈り入れの時が来た。」
       (Cant.cant.1.4-5,2.10-12)             (ソロモンの雅歌 1章 4-5節、2章 10-12節)
  IV. PSALMUS 112(113)                         詩篇 112(113)

Laudate, pueri, Dominum:                     ほめたたえよ、神のしもべたちよ
Laudate nomen Domini.                        神の御名をほめたたえよ、

Sit nomen Domini benedictum:                 神の名はほめたたえられよ。
ex hoc nunc, et usque in saeculum.           いまよりとこしえに至るまで、
A solis ortu usque ad occasum:               日の昇るところから日の沈むところまで
laudabile nomen Domini.                      神の御名はたたえられよ。

Excelsus super omnes gentes Dominus:         神はすべての国民の上に高くそびえ、
et super caelos gloria ejus.                 その栄光は天の上にある。
Quis sicut Dominus, Deus noster,             だれが私たちの神に並ぶものがあろうか?
qui in altis habitat:                        神は高きところに座し、そしてなお、
et humilia respicit in caelo et in terra.    自らを低められて天と地を御覧になる。

Sucitans a terra inopem:                     神は貧しい弱い者を塵の中から立ち上がらせ
et de stercore erigens pauperem.             乏しい者を芥の中から高く上げ
Ut collocet eum cum principibus:             君主達と共に座らせ
cum principibus populi sui.                  民の君主達と共に並ばせる。
Qui habitare facit sterilem in domo:         神は子を生まぬ女に家庭を与え
mattrem filiorum laetantem.                  子供達を持つ母の喜びを与える。

Gloria Patri et Filio, et Spiritui Sancto.   願わくば父と子と聖霊とに栄光あれ
Sicut erat in principio et numc et semper,   初めにありしごとく  今も  いつも
et in secula seculorum Amen.                 代々に至るまで。アーメン。
   V. CONCERTO                                 コンチェルト

Pulchra es amica mea suavis                  麗しく、私の愛しい人よ、
et decora filia Jerusalem.                   甘美にして、美しいエルサレムの娘よ。
Pulchra es amica mea suavis                  麗しく、私の愛しい人よ、
et decora sicut Jerusalem                    あなたはエルサレムのように麗しく
terribilis ut castrorum acies ordinata.      旗を掲げた軍勢のように恐ろしい。 私を
Averte oculos tuos a me                      混乱させるその目を私からそらせて下さい。
quia ipsi me avolare fecerunt.               それというのも私自身、恐ろしいからです。
  VI. PSALMUS 121(122)                          詩篇 121(122)
  
Laetatus sum in his quae dicta sunt mihi:     私は喜んだ、人々が私にこう言ったとき:
in domum Domini ibimus.                       「神の家に行こう」と。
Stantes erant pedes nostri:                   私たちの足は立っている
in atriis tuis Jerusalem.                     貴方の城門の中に、エルサレムよ。

Jerusalem que aedificatur ut cibvitas:        エルサレム、都のように建てられ、
cuisus partriciatio eius in idipsum.          互いに密に結びついている。    そこに
Illuc enim, ascenderunt tribus, tribus Domini:全ての部族、神の部族がのぼってくる。
testimonius Israel                            イスラエルの定めに従い、
ad confitendum nomini Domini.                 神の御名に感謝を捧げるために。
Quia illic sederunt sedes in iudicio:         そこにこそ裁きの座、
sedes super domum David.                      ダビテの家の座が据えられている。

Rogate quae ad pacem sunt Jerusalem:          平和を祈ろう、エルサレムのために。
et abundantia diligentibus te.                「エルサレムを愛する人々に繁栄あれ。
Fiat pax in virtute tua:                        その城壁のうちに平和あれ
et abundantia in turribus tuis.                 その宮殿のうちに繁栄あれ。」
Propter fratres meos et proximos meos:        私の兄弟、私の友のために、
loquebar pacem de te. あなた(エルサレム)の内に平和あれと言おう。 Propter domum Domini Dei nostri: 私たちの神、神の家のために、 quaesivi bona tibi. あなた (エルサレム) に幸いあれと願おう。 Gloria Patri et Filio, et Spiritui Sancto. 願わくば父と子と聖霊とに栄光あれ Sicut erat in principio et nunc et semper, 初めにありしごとく 今も いつも et in secula seculorum Amen. 代々に至るまで。アーメン。
 VII. CONCERTO                                  コンチェルト

Duo Seraphim clamabant alter ad alterum:      二人のセラフィムが互いに呼び交わし唱える:
Sanctus,sanctus,sanctus Dominus Deus Sabaoth.「聖なる万軍の主、
Plena est omnis terra gloria eius.             主の栄光はすべての地を覆う。
Tres sunt qui testimonium dant in coelo        天にあって証を立てるもの三つ、
Pater Verbum et Spiritus Sanctus               父と御言葉と聖霊です
et hi tres unum sunt.                          そしてこの三つは一致します。
Sanctus,sanctus,sanctus Dominus Deus Sabaoth.  聖なる万軍の主、
Plena est omnis terra gloria eius.             主の栄光はすべての地を覆う。」
VIII. PSALMUS 126(127)                           詩篇 126(127)
                                                 [都に上る歌 _ 神の祝福と人間の活動]
Nisi Dominus aedificaverit domum:              神が家を建てるのでなければ、
in vanum laboraverunt qui aedificant eam.      それを建てる人は空しい。
Nisi Dominus custodierit civitatem:            主が町を守るのでなければ、
frustra vigilat qui custodit eam.              守るものの寝ずの番は空しい。

Vanum est vobis ante lucem surgere:            あなたにとっては空しいことではないか
surgite postquam sederitis                     早く起きるのも、遅く休むのも、
qui manducatis panem doloris.                  労苦のパンを食べるのも。
Cum dederit dilectis suis somnum:              だからこそ神は愛する者に眠りを与えられる。
ecce haereditas Domini filii                   見よ、子供達は神からの賜物
merces fructus ventris.                        胎内の実は神の御恵みなり。

Sicut sagittae in manu potentis:               勇士の手の中にある矢のようだ、
ita filii excussorum.                          血気盛んな子供は。
Beatus vir                                     いかに幸いなことか、
qui implevit desiderium suum ex ipsis:         それらで矢筒を満たす人は。
non confundetur cum loquetur                   その者門にて敵と論争するときも、
inimicis suis n porta.                         論破されることはない。

Gloria Patri et Filio, et Spiritui Sancto.     願わくば父と子と聖霊とに栄光あれ<
Sicut erat in principio et numc et semper,     初めにありしごとく  今も  いつも
et in secula seculorum Amen.                   代々に至るまで。アーメン。
  IX. CONCERTO                                   コンチェルト

- SOLO -                                       【独唱】
Audi coelum verba mea                          天よ、聞きたまえ、
plena desiderio, et perfusa gaudio.            あこがれに満ち、喜びにあふれた私の声を。
                           - Audio!               (天の声)             私は聞く!

Dic quaeso mihi:                               どうか告げたまえ、暁の輝きわたるがごとく
quae est ista quae consurgens                  立ちのぼるこのお方はどなたか。
ut aurora rutilat et benedicam?                私も褒め讃えることが出来るように
                       - Dicam!                (天の声)           私は告げよう!

Dic, nam ista pulchra ut luna                  告げたまえ、月のごとく美しく、
electa ut sol replet laetitia                  太陽のごとく選ばれたるこのお方が、
terras, coelos, maria.                         地と天と海を喜びで満たすかどうかを。
              - Maria!                         (エコー)              海を。

Maria!            - Maria!                     マリアよ!      (エコー)マリアよ!
Maria virgo illa dulcis                        それは慕わしきおとめマリア、
predicta a Prophetis Ezechiel                  予言者エゼキエルの予告した
porta Orientalis.                              東方の門。
                  - Talis!                     (天の声)              然り!

Illa sacra, et felix porta                     聖にして幸なる門よ。
per qam mors fuit expulsa                      この門を通って死は追放され
introduxit autem vita.                         命が導き入れられた。
                - Ita!                         (天の声)              然り!

Quae semper tutum est medium                   それはつねに仲介者である、
inter hominem et Deum                          人と神の間の。
pro culpis remedium                            罪を癒すための。
           - Medium                            (天の声)           仲介者である!

Omnes!                                         万民よ!

- CHOR -                                       【合唱】
Omnes hanc ergo sequamur                     それゆえ私達はこぞってこのお方に従います。
qua cum gratia mereamur                        このお方を通じ、私たちは恩寵によって
vitam aeternum consequamur.                    永遠の命を与えられました。
                - Sequamur!                    (天の声)           私たちは従う!

Praestet nobis Deus                            私たちに勝れる神よ、
Pater hoc et filus et mater                    御父と御子と御母よ、
cuius nomen invocamus dulce                    私達は慕わしくもその名を呼び奉ります、
miseris solamen.                               苦しむときの慰め、と。
                  - Amen!                      (天の声)             アーメン!

Benedicta es virgo Maria                       おとめマリアよ、御身は
in seculorum secula.                           とこしえよりとこしえまで祝せられたもう。
   X. PSALMUS147(147.12-20)                      詩篇 147(147.12-20)

Lauda, Jerusalem, Dominum:                     エルサレムよ、主をほめたたえよ
lauda Deum tuum Sion.                          シオンよ、あなたの神を賛美せよ。

Quaniam confortavit seras portarum tuarum:     神はあなたの城門のかんぬきを堅固にし
benedixit filiis tuis in te.                   その中に住むあなたの子らを祝福される。
Qui Posuit fines tuos pacem:                   神はあなたの国境に平和を置き
et adipe frumenti satiat te.                   あなたを最良の麦に飽かせてくださる。

Qui emittit eloquium suum terrae:              神はその言葉を地に遣わされ、
velociter currit sermo ejus.                   その言葉は速やかに走る。
Qui dat nivem sicut lanam:                     神は雪を羊の毛のように降らせ
nebulam sicut cinerem spargit.                 霜を灰のようにまき散らし
Mittit crystalum suum sicut buccellas:         氷塊をパン屑のように投げられる。
ante faciem frigoris ejus quis sustinebit?     誰がその冷たさに耐えよう?

Emittet verbum suum et liquefaciet ea:         神は御言葉を遣わしてこれを溶かし、息を
flabit spiritus ejus et fluent aquae.          吹きかけられれば、それは流れる水となる。
Qui annuntiat verbum suum Jacob:               神は御言葉をヤコブに
iustitias et iuditia sua Israel.               掟と裁きをイスラエルに告げられる。
Non fecit taliter omni nationi:                神はどの国に対してもこのようになされ
et iuditia sua non manifestavit eis.           ない。    彼らは神の裁きを知りえない。

Gloria Patri et Filio, et Spiritui Sancto.     願わくば父と子と聖霊とに栄光あれ
Sicut erat in principio et nunc et semper,     初めにありしごとく  今も  いつも
et in saecula saeculorum Amen.                 代々に至るまで。アーメン。

  XI. Sonata
 XII. HYMNUS                                      雅歌

Ave maris stella,     Dei Mater alma,           めでたし海の星、 神の尊いおん母、
Atque semper Virgo    Felix coeli porta.        また永遠の処女、 幸いなる天の門。

Sumens illud Ave      Gabrielis ore,            ガブリエリの口から    かの祝詞を受けて
Funda nos in pace     Mutans Evae nomen.        エヴァに代ったあなたですから
                                                    私たちを平和の内に守ってください。
Solve vincla reis     Profer lumen caecis       罪人の鎖を解き、    盲人の目を開き、
Mala nostra pelle     Bona cuncta posce.        私たちの悪を清め、
                                                    すべてのお恵みをお求め下さい。
Monstra te esse matrem,                         願わくば私たちの母なることを示し、
Sumat per te preces,                            私たちのために生まれて
Qui pro nobis natus                             御子となることを厭われなかったイエスに
Tulit esse tuus.                                私たちの願いをお届け下さい。

Virgo singularis                                多くの人に勝って柔和な
Inter omnes mitis                               たぐいなき処女よ、
Nos culpis colutos                              私たちが罪を赦されて
Mites fac et castos.                            柔和貞潔となるようにしてください。

Vitam praesta puram                             私たちの生涯を清くし、
Iter para tutum:                                私たちに安らかな道を拓きたまえ。
Ut videntes Iesum                               イエスにまみえて
Semper collaetemur.                             永遠にあなたとともに喜び合えるように。

Sit laus Deo Patri,    Summo Christo decus,     神なる父に誉れあれ、いと高きキリストと、
Sporitui Sancto,       Tribus honor unus.       精霊とに栄光あれ、  三位等しく崇められ
Amen.                                           たまえ。アーメン。(カトリック聖歌集より)
XIII. MAGNIFICAT                                  マニフィカート

Magnificat anima mea Dominum.                   わたしの魂は主をあがめ、
Et exultavit spiritus meus:                     わたしの霊は救い主である
in Deo salutari meo.                            神の喜びを讚えます。

Quia respexit                                   身分の低い、この主のはしためにも
humilitatem ancilae suae:                       目を留めてくださったからです。
ecce enim ex hoc                                今から後、いつの世の人も
beatam me dicent omnes generationes.            わたしを幸いな者と言うでしょう、
Quia fecit mihi magna                           力ある方が、
qui potens est:                                 私に偉大なことをなさいましたから。

et sanctum nomen eius.                          その御名は尊く、
Et misericordia eius a progenie in progenies:   その憐れみは代々に限りなく、
timentibus eum.                                 主を畏れる者に及びます。
Fecit potentiam in brachio suo:                 主はその腕で力を振るい、
dispersit superbos mente cordis sui.            思い上がるものを打ち散らし、
Deposuit potentes de sede:                      権力ある者をその座から引き降ろし、
et exaltavit humiles.                           身分の低いものを高く上げ、
Esurientes implevit bonis:                      飢えた人を良い物で満し、
et divites dimisit inanes.                      富める者を空腹のまま追い返されます。

Suscepit Israel puerum suum:                    そのしもべであるイスラエルを受け入れて、
recordatus misericordiae suae.                  憐れみをお忘れになりません。
Sicut locutus est ad Patres nostros:            わたしたちの先祖におっしゃったとうり、
Abraham et semini eius in secula.               アブラハムとその子孫に対してとこしえに。

Gloria Patri, et Filio, et Spiritui Sancto.     願わくば父と子と聖霊とに栄光あれ
Sicut erat in principio, et nunc et semper,     初めにありしごとく 今も  いつも
et in secula seculorum Amen.                    代々に至るまで。   アーメン。


歌詞対訳の最初に戻る↑